Ik/Zelf: Essays Over Identiteit En Zelfbewustzijn

Volgens de auteurs van dit boek gaat de hedendaagse verheerlijking van het ideaal van zelfbeschikking gepaard met een simplistische en misleidende opvatting over de essentie van het ‘zelf’. Wanneer wordt beklemtoond hoe waardevol het is dat individuen ten volle de kans krijgen om zichzelf te zijn , vertrekt men gewoonlijk van een evident geacht, maar hoogst betwistbaar uitgangspunt. Men neemt aan dat de meest onaantastbare eigenheid van een persoon ligt in datgene waarmee hij zich bewust identificeert. Of anders uitgedrukt : datgene wat iemand ‘echt zelf is’ zou samenvallen met het beeld dat hij van zichzelf heeft. Roland Breeur en Arnold Burms zien in deze gedachte de uitdrukking van een soort narcisme dat door onze cultuur wordt in de hand gewerkt. Ze leggen uit waarom het verkeerd is te geloven dat onze eigenheid zou samenvallen met het beeld dat we van onszelf hebben. Onze identiteit wordt volgens hen bepaald door onze verbondenheid met iets dat ons transcendeert en waarmee we nooit kunnen samenvallen : we zijn het meest onszelf in onze respons op iets dat ons aanspreekt en onze bewondering of eerbied afdwingt. Bovendien laten Burms en Breeur zien dat ons zelfbewustzijn tot in zijn kern bepaald wordt door aspecten van onze psychische realiteit die we niet in ons zelfbeeld kunnen opnemen, maar die we ook niet als louter extern kunnen beschouwen.