Gods Gouden Thesaurus: Het Middelnederlandse Handschrift ONB, 2372 in De Alchemistische Traditie

Het Middelnederlandse handschrift Wenen, ONB, 3272 (14de eeuw) is het oudste ons overgeleverde alchemistische document dat in een Germaanse volkstaal is gesteld. Het bevat vertalingen in een Oost-Vlaams idioom van zeven teksten waarin de principes van de alchemistische transformatie centraal staan. Alchemie wordt daarin beschouwd als een kunst, voorbehouden aan de verlichte filosoof, waarmee vergankelijke substanties onvergankelijk kunnen worden gemaakt. De alchemist poogt dus de grenzen van de schepping op te heffen en de door vergankelijkheid getekende staat van mens en natuur te verheffen tot een eeuwigdurende staat van perfectie en geluk. Gods gouden thesaurus biedt een editie en studie van drie teksten uit dit unieke handschrift. Twee daarvan, het door gnostische spiritualiteit gemarkeerde Liber Alphidii en de korte bloemlezing Eximus, gaan rechtstreeks terug op de vroegste Grieks-Arabische traditie. De derde tekst, Liber sectorum alchimie van Constantinus Pisanus, illustreert ongewild de kloof tussen de dertiende-eeuwse scholastiek en de natuurfilosofische en gnostische aspecten van het Grieks-Arabische alchemistische paradigma anderzijds. Het in deze laatste tekst geincorporeerde commentaar van een Middelnederlandse auteur die zich kluizenaar in dienst van Vrouwe Alchemie noemt, gunt ons door een kier een blik op de overtuigingen ter zake van een veertiende-eeuwse landgenoot. Veerle Fraeters ( 1963) is momenteel als postdoctoraal onderzoeker bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek verbonden aan het Ruusbroecgenootschap van de Universiteit Antwerpen - UFSIA.