Ynys Mon: Isle of Anglesey

Most books of Anglesey’s history show the island’s ancient monuments, its castles and churches. However, this book of over 180 old photographs, reveals a more recent past when the romantic pictures produced by the engravers had been replaced by the more realistic images of the photographers. Their cameras captured the instant moment and those everyday events that historians rarely record. We see children running to hear the organ grinder, a band playing at an eisteddfod, an open-air revivalist preacher, sea captains and crews, threshing machines and all the fun of Ffair y Borth. Some will still remember these days, but to a younger generation these pictures will bring the past alive. By understanding yesterday, they will be better able to understand the island and its culture today.

Ymae'r rhan fwyaf o lyfrau hanes am Ynys Mon yn dangos henebion, cestyll ac eglwysi'r ynys. Mae'r llyfr hwn, fodd bynnag, yn datgelu cyfnod mwy diweddar o'r gorffennol, cyfnod lle nad delweddau tirluniau rhamantus o'r ynys gan artistiaid a gafwyd ond yn hytrach gwaith ffotograffwyr. Mae au camerau yn dal yr eiliad a'r digwyddiadau bob dydd hynny nad yw haneswyr fel arfer yn eu cofnodi. Gwelwn blant yn rhedeg i glywed yr hyrgi-gyrdi, band yn chwarae mewn Eisteddfod, un o bregethwyr y diwygiad mewn cyfarfod awyr agored, capteiniaid llongau a'u criwiau, injan ddyrnu a hwyl Ffair y Borth.

Bydd rhai yn dal i gofio'r dyddiau hynny, ond i genedlaethau iau bydd y lluniau yn dod a'r gorffennol yn fyw. Trwy ddeall ddoe, cant well dealltwriaeth o'r ynys a'i diwylliant yn ein dyddiau ni.